De rechtbank van Amsterdam heeft Jumbo verplicht meer bewijs aan te leveren in een zaak die draait om het ontslag van een medewerkster. Jumbo heeft de vrouwelijke medewerkster namelijk op staande voet ontslagen, omdat zij haar beschuldigen van fraude met lotto-toto-loten. Volgens de vrouw is deze beschuldiging onterecht. Zij heeft bij de rechtbank een verzoek tot een billijke vergoeding ingediend.
De zaak
- De partijen in deze zaak zijn: vrouw, waarvan naam onbekend (verzoekster) tegen Jumbo supermarkten BV, ofwel Jumbo te noemen, (verweerder);
- Verzoek in deze zaak: op 28 november 2022 is verzoekster door Jumbo ontslagen, nadat zij naar aanleiding van een fraudeonderzoek, hadden vastgesteld dat de vrouw zich schuldig heeft gemaakt aan het plegen van fraude. Verzoekster heeft een verzoek gedaan om de Jumbo te veroordelen tot het betalen van een billijke vergoeding en transactievergoeding. Volgens haar was er namelijk geen dringende reden tot ontslag. Jumbo is het hier niet mee eens en verzoekt de vrouw tot veroordeling van de kosten die zijn gemaakt door het onderzoek.
- De uitspraak in deze zaak: de rechter heeft nog geen definitieve uitspraak gedaan in deze zaak. De kantonrechter heeft tot nu toe geoordeeld dat Jumbo meer bewijs moet leveren om het plegen van fraude met de lotto-toto-loten te bewijzen.
- De kosten: over de proceskosten kan nog niet geoordeeld worden.
Een medewerkster van de Jumbo die sinds 8 september 2007 in dienst was bij de keten, wordt door de Jumbo verdacht van het plegen van fraude met lotto-toto-loten. Naar aanleiding van deze verdenking en de uitkomsten van een fraudeonderzoek, heeft de Jumbo de vrouw in november 2022 op staande voet ontslagen. De vrouw is het niet eens met deze beschuldiging en eist een billijke vergoeding en transactievergoeding, waar je normaal geen recht op hebt na ontslag op staande voet. Maar voordat we verder ingaan op de zaak geven we je eerst wat achtergrondinformatie over hoe het frauderen met lotto-toto-loten werkt.
Lotto-toto-loten
Wanneer je als klant lotto-toto-loten wilt aanschaffen of verzilveren bij de Jumbo dien je je te melden bij de servicebalie. Hier kunnen de klanten geholpen worden, omdat daar het lotto-toto-systeem aanwezig is. Het lotto-toto-systeem en de kassa zijn niet aan elkaar gekoppeld. Dat betekent, dat wanneer iemand komt met een lot, eerst in het lotto-toto-systeem moet worden gecontroleerd of het door de klant ingeleverde lot een winnend lot is. Wanneer dat het geval is, dan kan de klant aangeven of hij het lot wil laten uitbetalen of niet. De medewerker dient vervolgens de keuze van de klant aan te geven op het scherm van het lotto-toto-systeem. Kiest de klant voor uitbetalen? Dan dient het bedrag in het kassasysteem van Jumbo te worden ingevoerd en geregistreerd te worden als lotto-toto-uitbetaling. Wordt er gekozen voor niet uitbetalen in het lotto-toto-systeem? Dan blijft het lot actief zodat de klant het lot op een later moment kan verzilveren.
Verdenking fraude
Bij de Jumbo werden er in november 2022 kasverschillen geconstateerd. Na deze constatering heeft Jumbo het onderzoeksbureau Risk & Fraud Investigations (hierna R&F) ingeschakeld om een onafhankelijk onderzoek in te stellen. Op 24 november 2022 heeft een medewerker van R&F samen met twee medewerkers van Jumbo tijdens een gesprek met verzoekster de verdenking geuit dat zij heeft gefraudeerd met lotto-toto-loten. Iets wat de medewerkster stellig ontkend:
“Ik kan u vertellen dat hetgeen u onderzocht heeft niet klopt. Ik kan u zeggen dat ik de afgelopen twee weken inderdaad van dit soort handelingen heb verricht, ik meen dat dit een keer of vier door mij gedaan is, ik kan niet bepalen om wat voor schadebedrag dit gaat. Ik zal dat op een later moment wel vertellen. Ik ben nu te erg overstuur. Ik zal u vertellen wat er is gebeurd; Ik krijg deze winnende loten van klanten aangeboden en kijk wat de klant gewonnen heeft. Ik geef dan op het toto-lotto apparaat niet uitbetalen aan terwijl ik uitbetalen zou moeten aanslaan. Vervolgens loop ik naar de kassa en verwerk het gewonnen bedrag zodat ik de klant gewoon uitbetaal. Door mijn handeling van “niet uitbetalen” blijft het lot echter actief. Ik kan dit lot dus op een later moment alsnog aanbieden en laten uitbetalen. Ik kan u vertellen dat dit niet is gebeurd, ik kan u niet goed uitleggen wat er met dat lot gebeurd is. Ik heb het zeker niet alsnog uit laten betalen bij de Jumbo of waar dan ook.”
Ontslag op staande voet
Op 28 november 2022 heeft Jumbo de vrouw medegedeeld dat zij op staande voet is ontslagen met als reden het plegen van fraude. Jumbo beweert dat zij op 25 november al mondeling aan haar hadden medegedeeld dat zij ontslagen was. De medewerkster heeft op 7 december per brief aan Jumbo laten weten dat zij geen fraude heeft gepleegd met lotto-toto-loten. Ze eiste dat het ontslag op staande voet ingetrokken zou worden. Ook deed ze een verzoek tot betaling van een redelijke vergoeding en transitievergoeding. Bovendien wilde ze dat Jumbo haar gegevens uit het waarschuwingsregister van de Stichting Fraude Aanpak Detailhandel zou halen.
De vrouw gaf aan dat ze tijdens het gesprek met de Jumbo- en onderzoeksbureau-medewerkers ernstig onder druk was gezet. Bovendien had zij aangegeven dat ze een beperking heeft. Daardoor raakt ze in paniek en maakt ze fouten als zij onder druk staat.
Videobeelden fraude
In de zaak die volgde overlegde Jumbo videobeelden waarop te zien was dat de voormalig medewerkster op verschillende momenten op het lotto-toto-systeem op ‘niet uitbetalen’ klikte, terwijl ze de winsten daarna wel uitbetaalde aan de klanten. Uit een analyse zou blijken dat er op die dagen een kasverschil was.
Op de beelden is te zien dat de vrouw de loten in de prullenbak gooide, wat niet hoort volgens de supermarkt. Daarbij zag de supermarkt een bekentenis in het gesprek dat zij hebben gevoerd met de vrouw. Tot slot deelde Jumbo videobeelden van de vrouw die op dezelfde dag een lot bij de servicebalie inleverde van € 412,50 waar ze datzelfde bedrag eerder op de dag aan een klant uitbetaalde.
De medewerkster verklaarde daarop dat ze samen met haar partner ook meespeelde met de loterij en dat het een eigen lot betrof. Op de videobeelden waren geen lotnummers zichtbaar, waardoor dat niet vast te stellen valt. Op beelden van andere momenten dat de vrouw loten inleverde, kwamen de bedragen niet overeen met eerder niet correct als uitbetalen doorgegeven loten. Jumbo had geen administratie van de lotnummers beschikbaar.
Bewijslast ligt bij Jumbo
De kantonrechter oordeelde uiteindelijk dat Jumbo met meer bewijs moet komen om aan te tonen dat het ontslaan op staande voet gerechtvaardigd was. Dat de vrouw fouten heeft gemaakt bij het invoeren van de keuze van de klant om wel of niet uit te betalen, staat vast. Maar dat de vrouw de loten zelf vervolgens inde, is volgens de rechter nog niet bewezen. Ook als de vrouw de loten niet zelf geïnd zou hebben, zou het kasverschil zijn ontstaan namelijk.
Totdat Jumbo heeft kenbaar gemaakt of ze bewijs en/of getuigen wil gaan inbrengen, oordeelt de rechter nog niet over de vraag of het ontbinden van de arbeidsovereenkomst terecht was. De zaak wordt dus vervolgd.
Wat leren we van deze casino rechtszaak?
Er zijn een aantal redenen om een medewerker op staande voet te mogen ontslaan. Een van de redenen om iemand op staande voet te mogen ontslaan is frauderen. De werkgever moet echter wel kunnen bewijzen dat er sprake is van fraude. Wanneer dit niet goed gebeurd, beland je in een situatie zoals tussen Jumbo en de werkneemster. Totdat de werkgever heeft kenbaar gemaakt of ze bewijs en/of getuigen wil gaan inbrengen, oordeelt de rechter dus nog niet over de vraag of het ontbinden van de arbeidsovereenkomst terecht was.
